Kudüs (''
Arapça:Quds-i Şerif,
İbranice:Yeruşalayim,
İngilizce:Jerusalem'')
Filistin’de bulunan,
Museviler,
Hıristiyanlar ve
Müslümanlarca kutsal kabul edilen ve
Mescid-i Aksa’nın
bulunduğu şehir. Çeşitli kaynaklarda Yeruşalayim, Jerusalem, Uruşelim,
Yerusalim, Makdis, Beyt-ül-Mukaddes, Beytül-Makdis, İlya ve Eyliya
isimleriyle de zikr edilen Kudüs dünyanın eski şehirlerindendir.
Kudüs şehrinin kimler tarafından ve hangi tarihlerde kurulduğu kesin
olarak bilinmemektedir. Ancak Nuh Aleyhisselamın torunu ve Ham’ın oğlu
Ken’an’ın neslinden gelen Ken’anilerin kurduğu bir site olduğu zan
edilmektedir.
3000 yıllık tarihi olan, 3 büyük tek tanrılı din için kutsal olan bir kenttir.
TarihçesiM.Ö. 1030 yılında İsrailoğulları'nı monarşik bir yapıda toplayan ilk İsrail Kralı
Şaul ile ilk yerleşimler başlar, daha sonra
Kral Davudve oğlu Süleyman zamanında İsrailoğulları yerleşimi genişler Süleyman
zamanında dönemin en büyük mabedi inşa edilir. MÖ. 1000 başladı. MÖ 931
yılında Kral Süleyman'ın (Hz. Süleyman) ölmesiyle Yahudi Krallığı ikiyi
ayrılır, Kudüs
Yehuda Krallığıtarafında kalır. 588'de Babilliler Süleyman'ın mabedini yıkarak, Yahudi
krallığı işgal ederler ve İsrailoğulları'nın Sürgün dönemi başlar ancak
MÖ.537 yılında Babil'i yıkan Pers Kralı yahudilere özerklik tanıyıp
Süleyman'ın Tapınağı'nın tekrar inşa edilmesine izin verir. Kudüs
merkezli İsrailoğulları'nın bu özerkliği zaman içinde kesintilere
uğrasa da MS. 70 yılına kadar devam edecektir.
İmp.Avgustus zamanında
İsa Mesih bu Kent'te öldürülmek istenir.
İkinci tapınak MS. 70 yılında Romalılar tarafından yıkılır. Yahudiler'in büyük bir çoğunluğu sürgün edilir.
620ler'de
Hz.Muhammed'in İsra olayı yaşanır. Kudüs
Hz.Ömer zamanında
Müslüman denetimine girer.
Haçlı Seferleri sırasında bir süre kentte
Latin Krallığı kurulur. Komutan
Selahaddin Eyyubi tarafından tekrar Müslüman Denetimine girer.
1517-
1917 arasında Kent
OsmanlıYönetimine girer Osmanlı şehre bir çok tarihi eser kazandırır
varolanları ise korur. Süleyman'ın Mabedi'inden arta kalan ve Yahudiler
için çok kutsal olan duvarı tamir ettirtir.
Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Kudüs İngilizler tarafından işgal edilmiştir.
1948'de
BM kenti Doğu ve Batı yakası olarak
İsrail ile
Filistin arasında bölüştürür. Hemen ardından Arap ülkeleriyle İsrail arasında bir savaş çıkar.
1967 yılında İsrail ile Arap Ülkeleri arasında
6 Gün Savaşı başlar. Savaşı kazanan
İsrail Doğu Kudüs'ü de işgal ederek kendisine başkent yaptığını ilan eder.
1987'de Filistinler
İntifada (Ayaklanma) başlatırlar.
Şehrin önemiKudüs; üç semavi din için de kutsal bir şehir olarak kabul edilir,
Yahudiler Hz. Süleyman'ın tapınağının batı duvarının kalıntıları olan
Ağlama Duvarı'nı kutsal mekan kabul ederler ve bu duvarın önünde dua ederek ağlarlar.
Hz. İsa'nın gömülü olduğu yer olduğuna inanıldığından buraya inşa edilen
Holy Sepulchre kilisesi tüm Hristiyanlarca kutsal bir hac merkezidir.
Ayrıca
Hz. Muhammed'in
Mi'rac sırasında göğe yükseldiği yer olması hasebiyle ve Mescid-i
Aksa'nın burada bulunması sebebiyle Kudüs, Müslümanlar için de
kutsaldır.
Türkçe bilgi Ansklobedi