Tilâvet Secdesi Nedir?
Kur'an'daki bir secde âyetini okuyan veya dinleyen müslümanın yapması
vacib olan secdedir.Bunlardan herhangi biri, üzerine vacib olan secdeyi
yapmazsa günahkar olur.
Resulullah (s.a.v) buyuruyor: Ademoğlu secde âyeti okur ve secde ederse
şeytan ağlayarak ayrılır ve: "Yazık bana, insanoğlu secdeyle emredildi
ve secde etti, mukabilinde ona cennet var. Ben de secdeyle emrolundum
ama ben itiraz ettim, benim için de ateş var '' der. ''
Tilâvet Secdesi Niçin Vacibtir?
Kur'an-ı Kerîm'de şöyle buyurulur: "Onlar kendilerine Kur'an okununca
secde de etmezler." (İnşikâk,21). Bir kimse ancak vacib olan işi
yapmamaktan ötürü kötülenir. Diğer yandan bu secde namazda yapılan
secde olup, namaz secdesi gibi vacib hükmüne tabi olur.
Resulullah (s.a.v) buyuruyor: "Kur'an'ı okuyan ve dinleyene secde etmek vacibtir"
Tilavet secdesi yapmak, Hanefilere göre vacip, diğer üç mezhebe göre ise sünnettir.
Tilâvet Secdesi Ne Zaman Vacib Olur?
Secde âyetini okumak. Okuyanın kulakları duymasa bile secde gerekli olur.
Okunan secde âyetini işitmek veya dinlemek. İşitmek kasıtsız, dinlemek ise kasıtlı olur.
Bir imama uymuş olmak, İmama uyan kimse imamın okuduğu secde âyetini duymasa bile tilâvet secdesi yapar.
Okuyan duyma özürlü olsa dahi, okuma ile üzerine vacip olur.
Müslüman olan bir cünüp veya sarhoş da okuyacağı veya işiteceği bir
secde âyetinden dolayı secde ile yükümlü olur. Temizlik ve ayık halinde
bu secdeyi yapmaları gerekir.
Kendisine secde âyetinin okunduğu haber verilen uyuyan kimseye de tilâvet secdesi vacib olur.
Secde âyetini hoparlörden dinlemek, okuyucudan dinlemek gibidir. Radyo
ve televizyondan dinlenen secde âyeti de hoparlörden dinlemeye benzer.
Çünkü sesin tel aracılığı ile ulaşması ile ses dalgaları aracılığı ile
telsiz olarak anında ulaşması arasında bir fark bulunmamaktadır.
Tilâvet Secdesi Ne Zaman Gerekmez?
Bir kimse secde âyetini papağan gibi öğretilmiş bir kuştan veya ses
kayıt cihazının bantından yahut ses yankısı olarak dinlerse secde
etmesi gerekmez. Secde âyeti uyuyan, baygın olan veya akıl hastası
bulunan yahut mümeyyiz olmayan çocuktan işitilse, en sağlam görüşe göre
tilâvet secdesi gerekmez.
Tilâvet Secdesini Geciktirmek Günah mı?
Namaz dışında okunan secde ayetlerinin secdesi, ömür boyunca yapılabilir. Ancak özürsüz olarak geciktirmek mekruhtur.
Gecikmeden dolayı bir günah işlenmiş olmazsa da bu vacibi yerine getirmeden ölen insan günahkar olur.
Tilavet Secdesi Nasıl Yapılır?
Başta tilavet secdesi yapacak kişinin abdestli, üstünün başının temiz ve avret yerlerininde örtülü olması şarttır.
Tilavet secdesi yapmak niyetiyle abdestli olarak kıbleye dönülür ve
eller kaldırılmaksızın "Allahüekber" diyerek secdeye varılır.
Üç kere "Sübhâne rabbiye'l-a'lâ" denildikten sonra yine "Allahüekber" diyerek kalkılır.
Secdeden kalktıktan sonra "Ğufrâneke Rabbenâ ve İleykel masîr" denir.
Secde âyetinin mealini okuyana secde gerekir mi?
Secde âyetinin mealini okuyan veya dinleyen kimse de secde yapmalıdır.
Secde Âyetinin Tekrarlanması
Bir mecliste secde âyetinin birden fazla tekrarlanması hâlinde bir
tilâvet secdesi yeterlidir. Secdeyi ilk okuyuştan sonra yapmak daha
iyidir. Başka bir görüşe göre, bu secdeyi tehir etmek daha uygundur.
Yine bir kimse çeşitli yer ve meclislerde bir secde âyetini tekrarlarsa, secdenin de tekrarlanması gerekir.
Bir kaç secdenin bulunduğu çeşitli âyetleri okuyan kimsenin, meclis bir
olsun farklı bulunsun, her bir âyet için ayrı bir tilâvet secdesi
yapması vacib olur.
Açık arazide ve yoldaki meclis birliği üç adım yürümekle, yani o yerden
başka yere geçmekle; ağaç üzerinde bulunan için ağacın bir dalından
başka bir dalına geçmekle; veya bir nehirde yüzmekle değişmiş olur.
Küçük bir evde bir köşeden diğerine geçmekle veya büyük bir camide
mekân değişikliği gerçekleşmez.
Ancak okuyan sabit bir yerde bulunmakla birlikte dinleyen meclis değişirse secdenin vücûbu da tekrarlanır.
Tilâvet Secdesini Bozan Haller
Namazı bozan her şey tilâvet secdesini de bozar.
Tilâvet secdesinden kalkmadan abdestin bozulması, konuşma veya kahkaha
ile gülme gibi. Ancak bu secdede, kahkaha ile gülmek abdesti bozmaz,
kadınlarda bir hizada bulunmak da bu secdeyi ifsat etmez.
Kaynaklar:
1) Kur'an-ı Kerim
2) Kütüb-i Sitte
3) İslam İlmihali, Ali Fikri Yavuz
4) Şamil İslam Ansiklopedisi, Secde-i Tilavet
5) İlmihal, 1, İman, İsam, Türkiye Diyanet Vakfı
Konu: Tilavet Secdesi Nedir? 
Çarş. Kas. 04, 2009 12:18 am
