Terbiyede esas olanlar

Terbiyede esas olanlar

Sual: Çocuklarımızı nasıl terbiye etmeli, terbiyede esas olanlar nedir?

CEVAP

Terbiyede, bunu yap, şunu yapma demek yerine, örnek olmak gerekir.
Bunun için, (Lisan-ı hâl, lisan-ı kalden entaktır) denmiştir. Yani
insanın hâl ve hareketi, sözünden daha etkilidir.

Bir örnek:

Bir ticaret kervanı gelip, gece Medine’nin dışına kondu. Yorgunluktan
uyudular. Halife Hz. Ömer, bunları görünce, Abdurrahman bin Avfa, (Bu
gece bir kervan gelmiş. Hepsi kâfirdir. Ama bize sığınmıştır. Eşyaları
çok ve kıymetlidir. Yabancılar, yolcular bunları soyabilir. Gel,
bunları koruyalım) dedi. Sabaha kadar bekleyip, sabah namazında camiye
gittiler. Kervandaki bir genç uyumayıp, bunları takip etti. Soruşturdu,
bu iki kişiden birinin Halife olduğunu öğrenince, gelip, arkadaşlarına
anlattı. Halifenin bu hareketinden, İslâmiyetin hak din olduğunu
anlayıp, hepsi müslüman oldu.

Baba, sigara içiyor, kumar oynuyorsa, çocuğuna bunları yapma demesi o
kadar etkili olmaz. Bunlar kötü olsa babam yapmaz der. İyi şeyler,
fedakârlıklar yapılırsa, örnek teşkil eder. Çocuğa iyilik yapmanın
faydası anlatılmalı. Böylece çocuk bencil olmaktan kurtulur. Bencil
yetişenler kendilerini topluma uyduramaz, hatta örf, âdet ve kanun
tanımaz olur.

Terbiyede esas olanlar:

Zekâ: Çocuk, ilk gördüğü eşyayı tetkik etme, kurcalama ve sorup
öğrenmeye heveslidir. Onun için çocuklara hep iyi ve güzel şeyler
gösterilmeli ve soruları doğru cevaplandırılmalı. Böyle çocuğun düşünme
kabiliyeti gelişmiş olur.

Ruh: Hassas ve alıngan çocuklara acı da olsa gerçekleri görmesi ve
tahammül edebilmesi öğretilmelidir. Katı ruhlu çocuklar ise onu
duygulandıracak, örnekler vererek, hassas olmasına çalışılmalı.

İrâde: Güçlü iradeye sahip olmasına çalışılmalı. Zayıf irâdeli
çocukları biraz serbest bırakıp kendine olan güvenini arttırmalı.
İrâdesi kuvvetli çocuklarda ise terbiye daha sert olmalı. Ancak yine
sevgi ve anlayış göstermek şarttır.

Terbiyede şunlar önemlidir:

Din: Allahın iyi, çalışkan ve dürüstleri sevdiğini, onları cennete
koyacağını, kötüleri sevmediğini ve bunları da cehennemde
cezalandıracağını öğretmeli.

Sevgi: Terbiyede sevgi gibi, ciddiyet de çok önemlidir. Ana babanın
geçimsizliği, hele ayrılığı çocuk ruhunda fırtınalar koparır.

Ceza ve mükâfat: Bunu yaparsan, şunu vermeyiz, sokağa çıkarmayız gibi
bazı cezalar uygun ise de, kesinlikle dayak atılmamalı. Cezâ kalb
kırıcı olmamalı, kimsenin önünde de yapılmamalı. Yerinde Yaşına göre
oyuncak veya bisiklet almak gibi mükafat verilmeli. “Bu bisikleti
Kuran-ı kerimi hatmettiğim için babam bana aldı” diyebilmeli.

Oyunlar: Yaşına uygun olarak, çeşitli sporlar bedenin ve zekanın gelişimini sağlar.

Çevre: Hadis-i şerifte, (Kişinin dini, arkadaşının dini gibidir) buyuruldu. İyi çevre ve iyi arkadaş edinmelidir.